Thời gian qua, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã không ngừng nỗ lực để cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của các khu công nghiệp (KCN). Điều này được thể hiện qua việc tỉnh chủ động rà soát và điều chỉnh quy hoạch các khu công nghiệp, hướng đến mục tiêu thu hút đầu tư có chọn lọc, gắn liền với việc bảo vệ môi trường và sử dụng quỹ đất một cách hiệu quả.
Đặc biệt, các cụm công nghiệp liên kết đã được hình thành, tạo nguồn hàng cho hệ thống Cảng Cái Mép - Thị Vải, một trong những cảng biển lớn và quan trọng nhất của Việt Nam.
Rà soát và điều chỉnh quy hoạch khu công nghiệp
Hiện nay, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có tổng cộng 16 KCN với diện tích trên 9.000 ha, trong đó có những khu công nghiệp lớn như KCN Phú Mỹ, KCN Cái Mép và KCN Đất Đỏ. Để nâng cao hiệu quả sử dụng đất và đảm bảo phát triển bền vững, tỉnh đã tiến hành rà soát lại quy hoạch, chú trọng việc điều chỉnh ngành nghề đầu tư vào các khu công nghiệp, từ đó đảm bảo chỉ những dự án sạch, công nghệ tiên tiến và ít gây ô nhiễm mới được cấp phép hoạt động.
KCN Chuyên sâu Phú Mỹ 3, thị xã Phú Mỹ được định hướng thành KCN kiểu mẫu, thông minh - sinh thái và là hình mẫu phát triển KCN của tỉnh trong tương lai. (Ảnh: Quang Vinh)
Theo số liệu thống kê từ Ban Quản lý các KCN tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, trong 6 tháng đầu năm 2024, tỉnh đã thu hút được 22 dự án đầu tư mới, trong đó có 14 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký hơn 800 triệu USD và 8 dự án đầu tư trong nước, tổng vốn đăng ký đạt khoảng 5.000 tỷ đồng. Các dự án này đều được lựa chọn kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với mục tiêu phát triển của tỉnh và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
Một trong những thay đổi quan trọng trong quy hoạch khu công nghiệp của tỉnh là điều chỉnh ngành nghề thu hút đầu tư. Các ngành công nghiệp có nguy cơ cao về ô nhiễm môi trường như luyện kim, hóa chất, nhuộm vải đã bị hạn chế cấp phép, thay vào đó là các ngành công nghệ cao, ít tiêu hao năng lượng và thân thiện với môi trường. Các ngành công nghiệp như công nghệ chế biến, sản xuất thiết bị điện tử, và năng lượng tái tạo hiện đang được tỉnh ưu tiên phát triển.
Phát triển cụm công nghiệp liên kết, tạo nguồn hàng cho Cảng Cái Mép - Thị Vải
Một trong những điểm nhấn trong quy hoạch KCN tại Bà Rịa - Vũng Tàu là việc hình thành các cụm công nghiệp liên kết với nhau, tạo thành chuỗi cung ứng và hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất. Các cụm công nghiệp này có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn hàng hóa ổn định cho hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải.
Hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải là một trong những cảng biển nước sâu lớn nhất khu vực Đông Nam Á và đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam. Với khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải lên đến 200.000 DWT, cảng này không chỉ phục vụ cho khu vực miền Nam mà còn là cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng của cả nước.
Trong năm 2023, tổng khối lượng hàng hóa thông qua cảng Cái Mép - Thị Vải đạt 113,9 triệu tấn, tăng 9,3% so với năm 2022. Riêng về container, cảng đã xử lý khoảng 6,5 triệu TEU, chiếm khoảng 30% tổng lượng hàng container của cả nước. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về lưu lượng hàng hóa, việc kết nối các cụm công nghiệp với cảng biển là vô cùng quan trọng.
Cảng Cái Mép - Thị Vải.
Hiện tại, Bà Rịa - Vũng Tàu đã hình thành các cụm công nghiệp gắn liền với hệ thống cảng, như cụm công nghiệp Cái Mép, cụm công nghiệp Phú Mỹ và cụm công nghiệp Đất Đỏ. Các doanh nghiệp trong các cụm công nghiệp này không chỉ có lợi thế về mặt địa lý mà còn được hưởng những chính sách ưu đãi đặc biệt từ tỉnh để phát triển hoạt động sản xuất, đảm bảo cung ứng hàng hóa kịp thời cho hệ thống cảng.
Theo báo cáo của Ban Quản lý các khu công nghiệp, tỷ lệ lấp đầy tại các khu công nghiệp liên kết này đã đạt mức 80% vào cuối năm 2023, tăng đáng kể so với mức 60% của năm 2020. Điều này cho thấy sự hiệu quả của việc phát triển các cụm công nghiệp liên kết, giúp tăng cường khả năng cung ứng hàng hóa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải.
Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững
Song song với việc thu hút đầu tư, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu luôn đặt mục tiêu bảo vệ môi trường lên hàng đầu. Chính quyền tỉnh đã đưa ra nhiều quy định nghiêm ngặt để giám sát các doanh nghiệp hoạt động trong khu công nghiệp, yêu cầu họ phải thực hiện đầy đủ các biện pháp xử lý chất thải, đảm bảo không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường xung quanh.
Theo thống kê từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tính đến năm 2023, đã có hơn 95% doanh nghiệp trong các khu công nghiệp tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, triển khai hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn quốc gia. Đặc biệt, các KCN mới được xây dựng như KCN Long Sơn và KCN Phú Mỹ 3 đều được yêu cầu lắp đặt hệ thống xử lý nước thải tập trung và công nghệ sản xuất xanh.
Tỉnh cũng đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang công nghệ sạch hơn, giảm thiểu lượng phát thải và sử dụng tài nguyên hiệu quả.
Các doanh nghiệp tham gia vào các chương trình này không chỉ được hỗ trợ về mặt kỹ thuật mà còn được hưởng các chính sách ưu đãi về thuế và đất đai. Điều này giúp khuyến khích các nhà đầu tư áp dụng các giải pháp công nghệ mới, thân thiện với môi trường và góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh.
Hiệu quả kinh tế từ các khu công nghiệp
Việc điều chỉnh quy hoạch và phát triển các KCN theo hướng thu hút đầu tư có chọn lọc, gắn với bảo vệ môi trường đã mang lại những hiệu quả tích cực cho kinh tế tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Tính đến hết năm 2023, tổng giá trị sản xuất công nghiệp tại các KCN trên địa bàn tỉnh đạt hơn 500.000 tỷ đồng, đóng góp khoảng 45% GDP của tỉnh. Trong đó, các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng lớn nhất, đạt khoảng 60% tổng giá trị sản xuất.
KCN Châu Đức được đánh giá có tiềm năng để cùng với KCN Phú Mỹ trở thành trung tâm phát triển công nghiệp, theo đúng quy hoạch của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. (Ảnh: KCN Sonadezi Châu Đức)
Ngoài ra, các KCN còn đóng góp quan trọng vào nguồn thu ngân sách địa phương. Theo thống kê, trong năm 2023, các KCN đã nộp vào ngân sách hơn 15.000 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 2022. Sự gia tăng này chủ yếu đến từ các doanh nghiệp nước ngoài với các dự án đầu tư lớn trong lĩnh vực công nghệ cao và chế biến xuất khẩu.
Một yếu tố khác góp phần vào hiệu quả kinh tế là việc tạo ra hàng nghìn việc làm cho người lao động trong và ngoài tỉnh. Hiện nay, các kcn tại Bà Rịa - Vũng Tàu đang tạo công ăn việc làm cho hơn 100.000 lao động, giúp ổn định cuộc sống cho nhiều hộ gia đình và đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh.
Thời gian tới, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư vào các KCN nhưng đồng thời cũng duy trì những tiêu chuẩn khắt khe về bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả quỹ đất. Các chiến lược phát triển sẽ tập trung vào việc cải thiện hạ tầng giao thông, đặc biệt là kết nối giữa các KCN và hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải.
Tỉnh đã đề ra mục tiêu đến năm 2030, các khu công nghiệp trên địa bàn sẽ đạt tỷ lệ lấp đầy 100%, với cơ cấu ngành nghề tập trung vào các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, ít gây ô nhiễm môi trường. Các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao và năng lượng tái tạo sẽ tiếp tục được ưu tiên trong chiến lược phát triển của tỉnh.
Cùng với đó, việc phát triển bền vững thông qua sử dụng năng lượng tái tạo và các giải pháp bảo vệ môi trường sẽ là xu hướng
